Ustawa metropolitalna: Trwa praca nad nowym projektem na Śląsku

Trwają prace nad zmianami w ustawie metropolitalnej lub ewentualnym nowym projektem - poinformował w środę (20 kwietnia) wojewoda śląski Jarosław Wieczorek. Celem jest usunięcie wad obecnie obowiązującej ustawy, przy zachowaniu przewidzianych w niej terminów.

Oznacza to, że metropolia obejmująca konurbację śląsko-zagłębiowską mogłaby zacząć funkcjonować na podstawie zmienionych przepisów od 1 stycznia 2017 r.

Podczas środowego briefingu wojewoda mówił, że obecnie trwają bardzo intensywne prace nad tym, aby gotowy nowy projekt ustawy pojawił się niebawem w parlamencie. Ich koordynatorem został przewodniczący rady regionalnej Prawa i Sprawiedliwości poseł Wojciech Szarama. Prace są prowadzone w konsultacji z urzędem wojewódzkim i MSWiA - pod politycznym patronatem pani premier.

- Rozmawiałem z panią premier Beatą Szydło, z panem ministrem (spraw wewnętrznych i administracji) Mariuszem Błaszczakiem. Są zainteresowani, żeby ta nowa ustawa weszła w życie i żeby służyła mieszkańcom części woj. śląskiego, która wejdzie w skład metropolii. A więc wola polityczna jest zdecydowanie na tak - podkreślił Szarama.

Wojewoda dodał, że prace nad ustawą są konsultowane z korporacjami samorządowymi, głównie z Górnośląskim Związkiem Metropolitalnym (tworzące go 14 miast wraz z 10 okolicznymi miałyby utworzyć w regionie metropolię).

- Chcielibyśmy uniknąć tych wszystkich błędów, które obecna ustawa niestety zawiera. Wprowadzamy tam odpowiednie zmiany po to, aby ona była funkcjonalna, ale przede wszystkim użyteczna dla mieszkańców konurbacji - zaznaczył Wieczorek. Wyraził też nadzieję, że w naprawdę nieodległym czasie upublicznione zostaną szczegóły projektu.

Wśród obecnych zamysłów są m.in.: pozostawienie partycypacji budżetu państwa w finansowaniu związku (obecnie poprzez 5-procentowy udział w podatku dochodowym osób fizycznych), zmiany usprawniające organizację i prace zarządu i zgromadzenia związku (obecnie zgromadzenie liczyłoby ponad 70 osób), czy podniesienie progu liczby mieszkańców obszarów tworzących metropolię (obecnie 500 tys.).

- Jeżeli te zmiany będą bardzo liczne, w sposób zasadniczy zmieniające ustawę, wystąpimy z nowym projektem. Na razie to etap konsultacji, przede wszystkim prawnych - wyjaśnił Szarama. - Liczymy na to, że konsumpcja ustawy rozpocznie się dokładnie w tym samym okresie, w jakim zakłada obecnie obowiązująca - dodał wojewoda.

Obecnie obowiązująca ustawa o związkach metropolitalnych została przyjęta przez poprzedni parlament i podpisana przez prezydenta 28 października ub. roku. Umożliwia powoływanie przez Radę Ministrów (na wniosek zainteresowanych samorządów) związków metropolitalnych, czyli spójnych przestrzennie sfer oddziaływania miast, które są siedzibą wojewody lub sejmiku województwa.

Zgodnie z ustawą związek ma wykonywać zadania publiczne w zakresie: kształtowania ładu przestrzennego, rozwoju obszaru związku, publicznego transportu zbiorowego na obszarze związku; współdziałania w ustalaniu przebiegu dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze związku oraz promocji związku.

Według ustawy do 30 kwietnia powinno zostać wydane rozporządzenie tworzące związki (dotąd jego brak zamyka drogę do powoływania związków, aby mogły zacząć działać od kolejnego roku). Przedstawiciele MSWiA zapowiedzieli, że ten termin nie zostanie dotrzymany, ponieważ ustawa jest niedopracowana i wymaga nowelizacji.

Chcąc skorzystać z obecnie obowiązującej ustawy w styczniu i lutym br. samorządowcy 24 miast Śląska i Zagłębia podjęli odpowiednie uchwały intencyjne ws. przystąpienia do związku metropolitalnego, a potem rozpoczęli konsultacje społeczne. Służby prawne wojewody wszczęły w efekcie kilka postępowań nadzorczych ws. uchwał gmin dot. konsultacji; uznały że są one przedwczesne i nie mają podstawy prawnej, ponieważ wciąż nie ma granic metropolii - rząd nie wydał stosownego rozporządzenia do ustawy.

Przeczytaj: Hanna Gronkiewicz-Waltz zaprasza europejskiego polityka do Warszawy na 7 maja

Szarama i Wieczorek wyjaśnili w środę, że choć była wola polityczna przyjęcia obecnej ustawy, dodatkowa analiza pokazała, że jej wprowadzenie w życie mogłoby spowodować odwrotny skutek niż polepszenie sytuacji mieszkańców. Jak zaznaczył Szarama, również prezydent podpisał ustawę w dobrej intencji (wiadomo, że np. ustawa nie narusza Konstytucji), jednak dopiero szczegółowa analiza na szczeblu regionalnym wykazała, że nie powinna być ona wdrażana.

Wśród największych błędów obecnej ustawy wojewoda wymienił próbę znalezienia formuły prawnej, aby obecnie działający w regionie komunikacyjny związek komunalny (KZK GOP) mógł realizować zadania ustawy w zakresie transportu zbiorowego. Po analizie okazało się jednak, że ustawa zakłada utratę kompetencji gmin w zakresie transportu zbiorowego, a zatem zabiera też możliwość zawierania w tym celu związków komunalnych.

Innym problemem okazała się kwestia czy w ramach ustawy powinny funkcjonować powiaty. Obecna ustawa zakłada, że choć w skład związku mogą wchodzić nie wszystkie gminy powiatu, powiaty uczestniczą w związku i jego organach, a jednocześnie nie partycypują w składkach.

- Oprócz tego jest kilka-kilkanaście drobnych formalnych spraw dotyczących systemu głosowania, wyboru zgromadzenia (związku), wyboru zarządu. To głównie zastrzeżenia takie, że nie będzie dało się tej ustawy w pełni skonsumować - wyjaśnił Wieczorek.