• Ekshumacja może się odbyć na wniosek osoby prywatnej, na podstawie decyzji inspektora sanitarnego i zarządzeniem prokuratora.
• Podejmuje on taką decyzję, gdy chce poddać ciało oględzinom lub przeprowadzić sekcję zwłok.

Konieczność zbadania wszystkich niespopielonych ciał ofiar katastrofy ogłosiła w czerwcu Prokuratura Krajowa, która w tym roku przejęła śledztwo w sprawie katastrofy smoleńskiej od zlikwidowanej prokuratury wojskowej. Wskazała wówczas, że badania sekcyjne będą miały znaczenie dla określenia przyczyny śmierci ofiar, a także przyczyn katastrofy.

Jak podało w piątek RMF FM, powołując się na nieoficjalne informacje, na 14 listopada zaplanowano pierwszą z 83 ekshumacji ofiar katastrofy smoleńskiej. Według radia, tego dnia na Wawelu ma zostać otwarty sarkofag pary prezydenckiej. Prokuratura Krajowa nie komentuje tych informacji.

Rzecznik Głównego Inspektoratu Sanitarnego Jan Bondar powiedział, że w przypadku ekshumacji przeprowadzanych przez prokuraturę obecność inspekcji sanitarnej nie jest konieczna. "Prokurator z reguły korzysta ze specjalistów z zakładu medycyny sądowej" - dodał.

Przypomniał, że ekshumacje mogą być przeprowadzane: na wniosek osoby prywatnej, np. gdy rodzina chce przenieść grób zmarłego, na podstawie decyzji inspektora sanitarnego, np. gdy przenoszony jest cmentarz) oraz zarządzeniem prokuratora. Przy ekshumacjach przeprowadzanych na wniosek rodziny obecni są przedstawiciele inspekcji sanitarnej, którzy mają m.in. zapewnić bezpieczeństwo osobom w niej uczestniczącym.

Czytaj też: PK: Nie ma możliwości zażalenia się na decyzje o ekshumacjach

Ekshumacje przeprowadza się generalnie pomiędzy 16 października a 15 kwietnia. W wyjątkowych przypadkach inspektor sanitarny może dopuścić wykonanie ekshumacji również w innym czasie niż określony w przepisach - dodał Bondar.

Szczątki ekshumowane przed upływem 20 lat od dnia pochowania wydobywane są wraz z trumną, którą bez otwierania umieszcza się w wyłącznie do tego przeznaczonej szczelnej skrzyni, wybitej blachą. W przypadku ekshumacji wykonywanej po upływie 20 lat wydobyte szczątki wraz z resztkami trumny umieszcza się w nowej trumnie. Na miejscu ponownego pochowania trumnę wydobywa się ze skrzyni i chowa się bezzwłocznie na cmentarzu bez jej otwierania.

Prokuratura zarządza ekshumację, gdy w jej ocenie, zwłoki trzeba poddać oględzinom lub przeprowadzić ich sekcję. Zgoda (ewentualnie brak sprzeciwu) krewnych osoby zmarłej nie jest wymagana.

Z reguły prokuratura przeprowadza ekshumacje we wczesnych godzinach porannych - gdy cmentarz lub kościół z sarkofagiem jest jeszcze zamknięty. Teren, na którym trwają te czynności, jest wyłączony z użytkowania, a policja czy Żandarmeria Wojskowa może wtedy czasowo zakazać wstępu.

Podczas ekshumacji może uczestniczyć osoba bliska lub jej pełnomocnik. Czynności ekshumacji dokumentuje się protokolarnie; jest to część akt danego śledztwa. Na grobie, z którego dokonuje się ekshumacji, jest stawiany z reguły namiot, by zapewnić dyskrecję podejmowanych czynności.

Gdy między czerwcem 2011 r. a listopadem 2012 r. prokuratura wojskowa przeprowadziła dziewięć ekshumacji ofiar katastrofy smoleńskiej dziennikarze nie mieli wstępu na cmentarze podczas tych czynności, a informacje dla prasy były skąpe.

Rodziny ofiar katastrofy otrzymały już kilkunastostronicowe, jednobrzmiące pisma od prokuratury z podaniem m.in. motywów ekshumacji ich bliskich i danymi zespołu biegłych, także z zagranicy, którzy będą prowadzili badania. Według prokuratury ekshumacje są konieczne, by rzetelnie i profesjonalnie przeprowadzić sekcje, a dotychczasowa analiza rosyjskiej dokumentacji medycznej wskazuje, że "sekcje zwłok zostały wykonane bez zachowania najwyższych standardów". Pismo dostały też rodziny, które zdecydowały się na spopielenie zwłok swych bliskich (w sumie skremowano 4 ofiary katastrofy).

Ekshumacje budzą ogromne emocje wśród rodzin ofiar; 17 z nich nie godzi się na ekshumację bliskich. Część zapowiada złożenie do sądu zażaleń na decyzję prokuratury oraz wniosków o zaniechanie tych działań.

Premier Beata Szydło oświadczyła, że jeżeli prokuratura podjęła decyzję o konieczności przeprowadzenia ekshumacji ofiar katastrofy smoleńskiej, "to ani politycy, ani nikt inny nie może tutaj, ani ingerować, ani trudno to komentować" - mówiła.

10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem zginęli wszyscy pasażerowie i członkowie załogi - 96 osób, w tym prezydent Lech Kaczyński i jego małżonka. Polska delegacja udawała się na uroczystości z okazji 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU

Nie przegap najważniejszych wiadomościObserwuj nas w Google News