Ustawa dot. pomocy dla działaczy opozycji w PRL z poparciem komisji senackich

Wprowadzenie przyznawania świadczenia pieniężnego bezterminowo i bez względu na dochód osoby uprawnionej postulują m.in. poprawki do noweli ustawy dotyczącej pomocy dla działaczy opozycji w PRL, które poparły we wtorek (2 sierpnia) połączone komisje senackie.

Ustawa przewidująca pomoc finansową dla działaczy opozycji antykomunistycznej i represjonowanych z powodów politycznych w latach 1956-89 weszła w życie 31 sierpnia ub.r. Objęła osoby, które w tym okresie łącznie przez co najmniej 12 miesięcy prowadziły tę, zagrożoną odpowiedzialnością karną, działalność. Z tego czasu wyłączono okres, kiedy niezależny ruch studencki lub związkowy był legalny.

Status działacza opozycji potwierdza w drodze decyzji administracyjnej szef Urzędu ds. Kombatantów, po stwierdzeniu przez prezesa IPN, czy osoba ta nie współpracowała z komunistycznymi organami bezpieczeństwa. Potwierdzenie następuje na wniosek działacza lub pośmiertnie - członka rodziny. Wnioski muszą zawierać dowody potwierdzające działalność opozycyjną i decyzję IPN lub dokument potwierdzający nadanie Krzyża Wolności i Solidarności. Pomoc ma być świadczona tylko osobom w szczególnie trudnej sytuacji materialnej.

Poprawkami do zaproponowanej przez członków komisji senackich nowelizacji ustawy zajęły się we wtorek komisje: Budżetu i Finansów Publicznych; Praw Człowieka, Praworządności i Petycji; Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz komisja Ustawodawcza.

Czytaj też: Zaczęła działać Rada Konsultacyjna ds. Działaczy Opozycji

Komisje poparły poprawkę wprowadzającą przyznawanie świadczenia pieniężnego w dotychczasowej wysokości, czyli 400 zł, natomiast bezterminowo i bez względu na dochód osoby uprawnionej. Wysokość tej kwoty ma być rewaloryzowana. "Ta poprawka podkreśla, że ta ustawa jest ustawą godnościową i państwo polskie honoruje wszystkich działaczy opozycji, którzy się do naszej wolności przyczynili" - zaznaczył senator Jan Żaryn (PiS), który zgłosił poprawkę wspólnie z senatorem Robertem Mamątowem (PiS).

Członkowie połączonych komisji zarekomendowali także poprawkę zakładającą, że legitymacja i odznaka działacza opozycji powinny być przyznawane z urzędu wraz z decyzją o przyznaniu statusu działacza opozycji.

Senatorowie przychylili się również do zmiany przewidującej, że działaczowi opozycji, jeśli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych niezbędnych środków utrzymania, przysługuje świadczenie w wysokości najniższej emerytury lub renty, a po jego śmierci jego bliskim przysługuje zasiłek pogrzebowy.

Zaakceptowano również poprawki o charakterze techniczno-legislacyjnym.

Czytaj też: Działacze opozycji odznaczeni Krzyżem Wolności i Solidarności

Członkowie komisji nie zarekomendowali zaś m.in. poprawki przewidującej podniesienie z urzędu od 1 stycznia 2017 r. wysokości dodatku kombatanckiego tak, aby wraz z dodatkiem kompensacyjnym i ryczałtem energetycznym stanowił kwotę odpowiadającą połowie dzisiejszej najniższej emerytury. Nie poparli także zamiany wprowadzającej uprawnienie pracownicze w postaci zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w czasie wykonywania czynności związanych ze statusem działacza opozycji. Brak akceptacji argumentowano m.in. brakiem sprecyzowania, jakie są to czynności.

CZYTAJ WIĘCEJ

Sprawozdawcą połączonych komisji został senator Jan Rulewski (PO).

Rulewski, który jest też sprawozdawcą projektu, przypominał wcześniej podczas prac, że ustawa dotycząca pomocy dla działaczy opozycji weszła w życie w zeszłym roku, a obecnie członkowie komisji senackich uznali, że wymaga ona korekty ze względu przede wszystkim na "skromność środków przekazywanych na pomoc". Podkreślił także wagę aspektu "godnościowego ustawy".

Zmiany, które przewiduje nowela, dotyczą więc materialnego wsparcia dla działaczy i kwestii godnościowych, a w części zapisów przybliżają ustawę do tej dotyczącej kombatantów. Jak zaznaczył Rulewski w pracach nad nowelą uczestniczyli m.in. przedstawiciele środowisk opozycyjnych, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz strony rządowej. "Wnoszę dziś o pomoc dla tych, dla których od lat nie znaleźliśmy skutecznej formuły pomocy, uznania i satysfakcji" - apelował.

Czytaj też: Senat: Poparto poszerzenie definicji represjonowanych w PRL

Nowela zakłada zwiększenie kwoty świadczenia do wysokości połowy najniższej emerytury. Przewiduje też podniesienie progu dochodowego umożliwiającego występowanie o nie do 170 proc. najniższej emerytury dla gospodarujących samotnie (obecnie to 120 proc.). O pomoc będą mogli także wystąpić ci, których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 150 proc. najniższej emerytury (obecnie 100 proc.).

Rulewski podkreślił, że przewiedziano jeszcze dwie formy pomocy - doraźną raz na rok w wysokości 150 proc. najniższej emerytury i okresową przez czas maksymalnie sześciu miesięcy w wysokości 100 proc. najniższej emerytury.

"Na wniosek organizacji opozycyjnych postulujemy, by pobyt w więzieniach i ośrodkach odosobnienia był liczony do świadczeń emerytalnych lub rentowych w wymiarze podwójnym. Komisje nałożyły też na szefa Urzędu ds. Kombatantów, by to on występował do premiera o przyznanie osobie uprawnionej świadczenia. Postulujemy także, by samorząd udzielał dawnym działaczom dalszej pomocy w zakresie spraw socjalnych, kulturalnych, mieszkaniowych. Zmiany przewidują też usytuowanie rad konsultacyjnych przy wojewodzie, a nie marszałku województwa" - mówił.

Świadczenie pieniężne ma być przyznawane bezterminowo w przypadku osiągnięcia przez osobę uprawnioną wieku emerytalnego lub nabycia przez nią prawa do stałej renty. Działacze opozycji i osoby represjonowane uzyskają prawo do ulgi w wysokości 51 proc. na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego, kolejowego i autobusowego.

Nowelizacja przyznaje im także prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach. Zmianie ulega też definicja osoby represjonowanej, którą w myśl noweli jest osoba represjonowana z powodów politycznych w okresie od 1 stycznia 1956 do 31 lipca 1990 r. Data końcowa to przyjęty za ustawą o IPN dzień rozwiązania SB i powołania Urzędu Ochrony Państwa.

Ponadto nowela przewiduje utworzenie Rady ds. Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych, która ma działać przy szefie Urzędu ds. Kombatantów jako organ opiniodawczo-doradczy.