RPO zaskarżył do Trybunału korzystanie z dowodów uzyskanych w wyniku łamania prawa

RPO zaskarżył do Trybunału korzystanie z dowodów uzyskanych w wyniku łamania prawa
Procedura karna ma być skonstruowana w taki sposób, aby gwarantowała sprawiedliwe rozpoznanie sprawy, a więc w poszanowaniu prawa - pisze na swojej stronie RPO. (fot.:youtube.com)

Rzecznik Praw Obywatelskich złożył w Trybunale Konstytucyjnym wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją art. 168a Kodeksu postępowania karnego. Chodzi o wykorzystywanie w sprawach dowodów uzyskanych z naruszeniem prawa, zwanych "owocami zatrutego drzewa".

Nowelizacja KPK, w której znalazł się zapis, że dowodu nie można uznać za niedopuszczalny wyłącznie na tej podstawie, że został uzyskany z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego, weszła w życie w kwietniu. Wyjątkiem mają być dowody uzyskane w związku z pełnieniem przez funkcjonariusza publicznego obowiązków służbowych, w wyniku: zabójstwa, umyślnego spowodowania uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności.

Jak podkreślił RPO w komunikacie zamieszczonym we wtorek (10 maja) na swojej stronie, przed zmianą Kodeksu postępowania karnego (KPK) niedopuszczalne było przeprowadzenie i wykorzystanie dowodu uzyskanego do celów postępowania karnego za pomocą czynu zabronionego.

RPO przypomniał, że przepis zakazujący korzystania z tzw. owoców zatrutego drzewa wprowadzono do Kpk w nowelizacji z 2013 r. Już jednak przed 2013 r. w orzecznictwie wykształciła się koncepcja nawiązująca do teorii owoców zatrutego drzewa, wedle której niedopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem dowodu, który został zdobyty w sposób niezgodny z prawem. Szczególny akcent kładziono na pozyskiwanie przez służby dowodów w sposób naruszający przepisy regulujące prowadzenie czynności operacyjno-rozpoznawczych - zaznaczył RPO.

Projekt zmian dot. powrotu do poprzedniej procedury karnej rząd przyjął w połowie stycznia.

- Ale w toku prac sejmowych została wprowadzona w formie poprawki dalej idąca zmiana - zamiast skasowania - tekst idący w przeciwną stronę. Ustawodawca nie tylko uchylił zakaz używania dowodów niezgodnych z prawem, ale zmienił przepis tak, by sądy musiały uwzględniać dowody zdobyte nielegalnie (z nielicznymi wyjątkami) - wskazał RPO.

W jego opinii celem zmiany było zaprzeczenie koncepcji niedopuszczalności niektórych dowodów, wypracowanej przez Sąd Najwyższy dzięki odwołaniu się do metody wykładni prawa w zgodzie z konstytucją. W ocenie RPO kwestionowana regulacja jest niezgodna z przepisami konstytucji - zwłaszcza z prawem do sądu, prawem do prywatności, prawem do ochrony tajemnicy komunikowania się, zakazem tortur, a także z artykułami Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

- Procedura karna ma być skonstruowana w taki sposób, aby gwarantowała sprawiedliwe rozpoznanie sprawy, a więc w poszanowaniu prawa, a także uprawnień stron i uczestników postępowania, a przede wszystkich ich prawa do podmiotowego traktowania. Oznacza to, że postępowanie musi być prowadzone zgodnie z prawem i rzetelnie - zaakcentował RPO.

Według niego naruszeniem zasady rzetelnego procesu, umocowanej w Konstytucji RP oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności jest np. oparcie materiału dowodowego na bezpodstawnej prowokacji prowadzonej w ramach czynności operacyjnych. Taki materiał dowodowy nie powinien zostać uwzględniony przez sąd.

- Z zasady praworządności wynika domniemanie, że organy państwa działają na podstawie i w granicach prawa. Tymczasem nowe przepisy zakładają, że organy władzy publicznej - skądinąd odpowiadające za praworządne postępowanie - nie tylko mogą postępować w sposób niezgodny z prawem, ale jest to z góry akceptowalne. Co więcej, nakazuje wymiarowi sprawiedliwości opieranie swojej działalności na niepraworządnym działaniu organów władzy publicznej i ich funkcjonariuszy - wskazał RPO.

 

×

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: RPO zaskarżył do Trybunału korzystanie z dowodów uzyskanych w wyniku łamania prawa

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!