Prezydent podpisał nowelę dot. państwowych instytutów badawczych

Nowelizację, która zwiększa wpływ ministrów na wybór i odwoływanie władz podległych im państwowych instytutów badawczych, podpisał prezydent Andrzej Duda.

Projekt nowelizacji ustawy o instytutach badawczych został przygotowany przez grupę posłów PiS. Nowelizacja daje ministrom większą swobodę w wyborze dyrekcji podległych im państwowych instytutów badawczych (PIB). W Polsce istnieje 115 instytutów badawczych, z czego 17 nosi miano państwowych.

Państwowe instytuty badawcze to placówki, które realizują zadania szczególnie ważne dla państwa. Na realizację tych zadań dostają dotacje z budżetu państwa. Wśród jednostek z takim statusem są m.in. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - PIB, Ośrodek Przetwarzania Informacji - PIB czy Morski Instytut Rybacki - PIB.

Nowelizacja zakłada, że minister nadzorujący powołuje na dyrektora państwowego instytutu badawczego jedną z osób przedstawionych przez komisję konkursową. Dotychczas minister nie miał większego wyboru - powoływał na dyrektora zwycięzcę konkursu. Jednocześnie obecnie przewidziano, że minister nadzorujący może nie powołać dyrektora, gdy żaden z kandydatów na dyrektora PIB przedstawionych przez komisję nie daje "rękojmi" należytej realizacji zadań instytutu. To daje ministrowi większą swobodę wyboru osoby kierującej instytutem.

Czytaj też: Instytucja Rzecznika Praw Pacjenta do likwidacji?

Nowela zmienia też przepisy dotyczące możliwości odwołania dyrektora PIB, a także sytuacji, kiedy konkursu na dyrektora nie uda się rozstrzygnąć. Wtedy minister nadzorujący będzie miał możliwość wyboru osoby pełniącej obowiązki dyrektora nie tylko spośród zastępców dyrektora, ale również spośród pracowników instytutu, spełniających określone wymogi. Nowelizacja wprowadza też możliwość odwołania dotychczasowego dyrektora przez ministra nadzorującego w przypadku reorganizacji PIB polegającej na zmianie przedmiotu lub zakresu jego działania.

Dzięki nowym przepisom minister będzie miał też udział w powoływaniu zastępców dyrektora państwowego instytutu badawczego. Poprzednia ustawa nie dawała mu możliwości wpływu na obsadę tych stanowisk. Nowelizacja zakłada też, że minister nadzorujący będzie mógł odwołać dyrektora PIB, jeśli instytut będzie nieprawidłowo wykonywał określone w statucie zadania.

Zmiany dotyczą też rad naukowych państwowych instytutów badawczych. Zgodnie z nowelą połowę składu takiej rady stanowić mają pracownicy naukowi i badawczo-techniczni danego instytutu, a połowę - osoby niebędące pracownikami tej instytucji (którzy wcześniej mogli stanowić 30-50 proc. składu).

Przewodniczący rady naukowej PIB wybierany będzie spośród tej ostatniej grupy - osób niezatrudnionych w instytucie. Poza tym po wejściu ustawy w życie minister nadzorujący zyska prawo uchylenia uchwał rad naukowych PIB, jeśli uchwały te będą niezgodne z prawem lub ze statutem instytutu. Uchylenie uchwały nastąpi w drodze decyzji administracyjnej.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.