Prezes NIK przedstawił sprawozdanie za 2016. Posłowie podzieleni w ocenie pracy Izby

Prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski przedstawił w Sejmie sprawozdanie z działalności Izby za 2016 r. NIK przeprowadziła ponad 2 tys. kontroli jednostkowych, którymi objęto ponad 1,8 tys. podmiotów. PO, Nowoczesna i PSL pozytywnie oceniły prace Izby, PiS wystawił negatywną ocenę.

• Głosowanie nad przyjęciem sprawozdania NIK odbędzie się na następnym posiedzeniu Sejmu.

• W debacie nie uczestniczył przedstawiciel klubu Kukiz'15.

• Wojciech Szarama (PiS) oświadczył, że nie można oddzielić działalności Najwyższej Izby Kontroli od działalności jej prezesa, w związku z czym, w imieniu klubu PiS wniósł o nieprzyjęcie sprawozdania z działalności NIK-u za rok 2016.

Przedstawiciel klubu PiS oceniając negatywnie sprawozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli za 2016 rok, stwierdził, że nie można oddzielić działalności Izby od działalności jej prezesa, wobec którego prokuratura wniosła akt oskarżenia. Reprezentanci klubów PO, Nowoczesna i PSL uznali, że PiS próbuje zdyskredytować NIK, która pracowała rzetelnie.

Przedstawiając sprawozdanie z działalności w ubiegłym roku, prezes Izby poinformował, że w 2016 r. NIK przeprowadziła łącznie 2263 kontrole jednostkowe, którymi objęto 1869 podmiotów - obszary kluczowe dla poziomu życia obywateli i funkcjonowania państwa zostały zbadane w 105 kontrolach planowych. "Musimy także pamiętać o corocznie przeprowadzanej kontroli wykonania budżetu państwa, w ramach której badamy wydatki ponad 100 instytucji, w tym: ministerstw, urzędów centralnych oraz wybranych instytucji terenowych" - mówił Kwiatkowski.

Kontrole te zostały uzupełnione 116 kontrolami doraźnymi, które - jak wskazywał Kwiatkowski - stanowią element reagowania na występujące problemy i sygnalizowane Najwyższej Izbie Kontroli nieprawidłowości.

W 2016 roku NIK sformułowała 125 wniosków dot. zmian prawa na przyszłość, z czego 87 odnosiło się do zmian regulacji ustawowych, a 38 do zmian przepisów rozporządzeń. Wnioski dotyczyły m.in.: budownictwa, ochrony środowiska, rolnictwa, energetyki, gospodarki wodnej, administracji publicznej, ochrony rynku pracy, ochrony zdrowia, budżetu i finansów, czy transportu.

"Tak właśnie wygląda nasz wpływ na poprawę państwa: pomagamy konkretnymi kontrolami, przedstawiając władzy wykonawczej i ustawodawczej, jak w rzeczywistości wygląda badany przez nas obszar i zarazem informujemy, co trzeba zrobić, aby wyeliminować stwierdzone przez nas nieprawidłowości" - zaznaczył prezes NIK.

Kwiatkowski oświadczył, że NIK, wskazując nieprawidłowości w kontrolach i ustaleniach pokontrolnych, każdego roku przysparza Skarbowi Państwa wiele milionów zł realnych korzyści finansowych. "W 2016 roku było to ponad 74 miliony złotych. To są pieniądze, które uzyskano najczęściej dzięki działaniom naprawczym podjętym przez kontrolowane podmioty lub nadzorujące je jednostki po kontrolach NIK" - mówił prezes Izby.

Wskazywał też, że NIK ma obowiązek zawiadamiania organów ścigania o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstw lub wykroczeń. W 2016 roku instytucja przekazała do organów ścigania łącznie 102 tego rodzaju zawiadomienia, którymi objęte zostały 62 osoby.

Kwiatkowski wymieniał najważniejsze kontrole NIK-u w minionym roku.

Były to m.in. kontrole dot. zagrożenia smogiem w Polsce. "Polska należy od lat do krajów, które mają najbardziej zanieczyszczone powietrze w UE" - podkreślił. Jak mówił, NIK, od 2000 r. zwracał uwagę na problem zanieczyszczeń trafiających do atmosfery i konieczność zmniejszenia ich emisji, wskazując na potrzebę odpowiedniego wyposażenia zakładów w urządzenia redukujące liczbę zanieczyszczeń pyłowych, gazowych, konieczność stosowania odpowiedniej jakości paliw i ograniczenia niskiej emisji z kotłowni przydomowych i gminnych.

NIK przeprowadziła też kontrolę rynku suplementów diety. Jak mówił Kwiatkowski, okazało się, że wprowadzane do obrotu i sprzedaży produkty są praktycznie poza skuteczną kontrolą odpowiednich inspekcji. Badania laboratoryjne suplementów diety zlecone przez NIK wykazały, że wiele suplementów nie wykazywała cech deklarowanych przez producentów, a zdarzały się także takie, które były szkodliwe dla zdrowia. W sprzedaży, w tym internetowej, ale także w sklepach stacjonarnych i aptekach, obok rzetelnych preparatów znajdowały się suplementy diety zafałszowane zawierające np. bakterie chorobotwórcze.

Inna przeprowadzona kontrola dotyczyła problemu tzw. outsourcingu pracowniczego. NIK wskazała, że zarówno pracodawcy, jak i ZUS oraz inne organy państwa nie zareagowały "wystarczająco wcześnie, skutecznie i jednolicie", aby zapobiec lub odpowiednio wcześnie przerwać proceder niepłacenia składek ubezpieczeniowych, zaliczek na podatek dochodowy za grupę pracowników podlegających outsourcingowi przez niektóre firmy. NIK zwróciła uwagę, że problem poszkodowanych przedsiębiorców, którzy muszą spłacać długi nie został rozwiązany.

"Doświadczenie NIK, wysoko wykwalifikowana kadra kontrolerów, przyjęta profesjonalna metodyka kontroli i uznany dorobek Izby sprawiają, że jesteśmy cenionym partnerem na arenie międzynarodowej" - ocenił Kwiatkowski. Dodał, że w minionym roku, NIK przeprowadził 6 kontroli wspólnie z najważniejszymi organami kontroli innych państw, dokonał także 4 audytów organizacji międzynarodowych.

"Chciałbym z pełnym przekonaniem powiedzieć, że sprawozdanie z działalności NIK za rok 2016 obrazuje wysiłek całej izby i jej pracowników. Chciałbym państwa prosić i z absolutnym przekonaniem wam zarekomendować, że możecie z czystym sumieniem przyjąć to sprawozdanie na kolejnym posiedzeniu izby, bo z waszego punktu widzenia, sprawozdanie z działalności NIK, to nie jest sprawozdanie z działalności prezesa, to nie jest sprawozdanie z działalności dowolnej jednej komórki, to jest sprawozdanie z działalności całej Izby" - mówił Kwiatkowski zwracając się do posłów.

Sejmowa komisja ds. kontroli państwowej zarekomendowała nieprzyjęcie przez Sejm sprawozdania z działalności NIK w 2016 r. - poinformował przedstawiciel komisji Tadeusz Dziuba (PiS). Przypominał, że w minionym roku Sejm po raz pierwszy nie przyjął sprawozdania z rocznej działalności NIK-u.

Jako główne zastrzeżenia Dziuba wymienił m.in. niewykorzystywanie merytorycznego potencjału Izby, zbyt duże zbiurokratyzowanie pracy kontrolerów, za małą współpracę Izby z innymi organami i inspekcjami kontrolnymi oraz ograniczanie funkcji kontrolnej Sejmu poprzez niedostarczanie niezbędnych danych.

Dziuba stwierdził też, że przez lata Izba nie wypracowała metod syntetyzowania wyników różnych tematów kontroli, które dotyczą określonego nadrzędnego zjawiska lub ilustrują możliwy do uchwycenia trend. "NIK ma taką metodę pracy, która fragmentaryzuje ustalenia kontroli, brakuje sumarycznej oceny" - ocenił.

Wojciech Szarama (PiS) oświadczył, że nie można oddzielić działalności Najwyższej Izby Kontroli od działalności jej prezesa, w związku z czym, w imieniu klubu PiS wniósł o nieprzyjęcie sprawozdania z działalności NIK-u za rok 2016. Szrama wskazywał, że akt oskarżenia wobec Kwiatkowskiego dotyczy organizowania pracy Izby. "Klub PiS nie mogą przejść nad tym do porządku dziennego" - zaznaczył.

Na początku września prokuratura poinformowała, że wniosła akt oskarżenia przeciwko prezesowi NIK oraz byłemu posłowi - Janowi B., a także Pawłowi A. - kontrolerowi w rzeszowskiej delegaturze NIK. Kwiatkowskiemu prokurator zarzuca popełnienie czterech przestępstw nadużycia władzy w związku z postępowaniami konkursowymi na stanowiska w Izbie, podżeganie do popełnienia przestępstwa, nadużycia władzy. Kwiatkowski od początku sprawy apelował o jak najszybsze skierowanie aktu oskarżenia po to, aby - jak mówił - móc przed niezależnym sądem dowieść swojej niewinności. Przedstawienie Kwiatkowskiemu zarzutów było możliwe po tym, jak 21 października ub.r. Sejm na wniosek prokuratury uchylił mu immunitet. Wnosił o to sam Kwiatkowski.

Przedstawiając stanowisko klubu PO wobec sprawozdania NIK posłanka Bożena Szydłowska zaznaczyła, że "liczby i skuteczność Izby mówią same za siebie, one się bronią". Podkreśliła, że ocena NIK nie powinna być dokonywana na tle politycznym, "lecz wyłącznie na podstawie racjonalnego i sprawnego funkcjonowania instytucji jaką jest NIK". "Dyskredytowanie pracy izby z uwagi na osobę prezesa, na postawione jemu zarzuty, a ponadto przedwczesne ferowanie wyroków uważam za naganne i nie powinno to mieć miejsca na posiedzeniu komisji" - powiedziała.

Posłanka Nowoczesnej Elżbieta Stępień powiedziała, że "zamiast rzeczowych argumentów wskazujących na braki w wynikach kontroli, posłowie posługują się argumentami pozamerytorycznymi nastawionymi na tworzenie negatywne wizerunku osób kierujących Najwyższą Izbą Kontroli podważając ich autorytet". Posłanka odniosła się do aktu oskarżenia wobec prezesa NIK dot. sposobu powoływania osób na kierownicze stanowiska w izbie. "Przecież ta sprawa nie ma nic wspólnego z wynikami sprawozdań" - powiedziała Stępień i dodała, że "sam akt oskarżenia nie jest wyrokiem skazującym".

Poseł PSL Jan Łopata powiedział, że sprawozdanie NIK jest "przejrzyste i precyzyjne", a pracę kontrolerów nazwał "rzetelną i profesjonalną". Poseł podkreślił, że najważniejsza uwaga, która jego zdaniem wynika ze sprawozdania, to fakt, że NIK sformułowała w 2016 roku 125 wniosków o konieczności zmiany przepisów prawa. "Fundamentalnie nie zgadzamy się z opinią zaprezentowaną przez komisję ds. kontroli państwowej. Na gruncie rzetelnej oceny pracy NIK w 2016 roku i oceny sprawozdania pracy NIK będziemy za przyjęciem tego sprawozdania" - powiedział Łopata.

W debacie nie uczestniczył przedstawiciel klubu Kukiz'15.

Głosowanie nad przyjęciem sprawozdania NIK odbędzie się na następnym posiedzeniu Sejmu.