Eksperci: potrzebna lepsza kontrola nad pracą operacyjną służb

Eksperci: potrzebna lepsza kontrola nad pracą operacyjną służb
Nowela ustaw policyjnych była niezbędna (fot. Ministerio TIC Colombia/Flickr.com/CC BY 2.0)

Przepisy dot. technik operacyjnych służb trzeba znowelizować, aby wprowadzić zapisy o kontroli nad sięganiem przez służby np. po billingi czy dane internetowe, bo kontrola zapisana w ustawie o policji jest iluzoryczna i fasadowa - uważają eksperci, z którymi rozmawiała PAP - gen. Adam Rapacki i Wojciech Klicki z Panoptykonu.

W sobotę 6 lutego wchodzi w życie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r., który uznał wtedy, że dotychczasowe zasady stosowania przez policję i służby specjalne technik operacyjnych zbyt głęboko ingerują w konstytucyjne prawo do prywatności. W ślad za wyrokiem TK w życie wchodzi uchwalona w tej kadencji parlamentu nowelizacja ustaw o policji i innych służbach, regulująca zasady inwigilacji, mająca czynić zadość wyrokowi TK.

W ocenie gen. Rapackiego, który w 1997 r. był głównym architektem Centralnego Biura Śledczego, a w latach 2007-12 nadzorował policję jako wiceminister spraw wewnętrznych, po wejściu w życie nowelizacji trzeba jak najszybciej podjąć prace nad kolejną jej zmianą, aby wprowadzić do ustawy zapisy o kontroli nad korzystaniem przez służby z technik operacyjnych, a szczególnie - nad sięganiem po billingi, dane geolokalizacyjne i internetowe.

"Nowela ustaw policyjnych była niezbędna, dlatego że kończyły się obowiązujące przepisy zakwestionowane przez TK i w trybie szybkim trzeba było wprowadzić ustawę, która daje możliwość normalnego funkcjonowania policji i innych służb korzystających z tych instrumentów operacyjnych. Te rozwiązania ustawowe dają organom ścigania możliwości skutecznego działania. Ważne, że te uprawnienia są, ale musi być zachowana pełna i skuteczna kontrola nad tym, aby nie dochodziło do wypaczeń" - powiedział PAP.

Jak mówił Rapacki, ustawa wypełnia pewne luki wytknięte przez Trybunał - choćby te związane z przechowywaniem materiałów uzyskanych w wyniku kontroli korespondencji, te dotyczące ingerowania w tajemnice zawodowe. "Te kwestie są uregulowane. Nie ma jednak zagwarantowanej pełnej kontroli niezależnego organu - szczególnie nad danymi towarzyszącymi treści korespondencji. W nowej ustawie zaproponowano, żeby sprawowały ją sądy. Natomiast sądy przy tym obciążeniu, bez dodatkowych etatów, bez specjalistycznych zespołów, sprawują tę kontrolę iluzorycznie. A jeżeli jeszcze ona będzie dotyczyła sprawdzenia danych towarzyszących: billingi, geolokalizacji, to ta kontrola będzie na papierze" - ocenił.

Ekspert przypomniał, że aby uzyskać treść korespondencji (w tym i internetowej) nadal potrzebna będzie zgoda prokuratora i sądu. "I nic się tu specjalnie nie zmienia. Natomiast organa będą mogły korzystać i ustalać dane dotyczące adresu IP i kto się może kryć za tym adresem, czasy połączenia i logowania. To tak jak z połączeniem telefonicznym. Tutaj zgoda sądu nie jest potrzebna. Kontrola sądowa będzie sprawowana post factum i tutaj się obawiam, że ta kontrola będzie mało precyzyjna, mało konkretna i iluzoryczna" - uznał.

Pytany, jak skonstruować mechanizm kontrolny, Rapacki wskazał na dwie możliwości: jego zdaniem powinna powstać albo instytucja, która będzie realnie kontrolować stosowanie tych technik, albo należy wzmocnić odpowiednie komórki w sądach okręgowych, tworząc zespoły eksperckie pomagające sędziom ocenić zasadność nie tylko korzystania ze środków operacyjnych, ale też zasadność sięgania po dane internetowe i geolokalizację. "To muszą być realne zespoły ludzi w sądzie bądź w odrębnej instytucji, odpowiednio przygotowanych, żeby popatrzeć w materiały operacyjne służb i powiedzieć, czy jest podstawa do tego, żeby je wykorzystać, czy też nie" - podkreślił.

 

×

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Eksperci: potrzebna lepsza kontrola nad pracą operacyjną służb

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!