• Ministerstwo Środowiska pracuje nad zmianami w ustawie o prawie wodnym.
• Samorządy nie chcą przepisów w tym kształcie, chodzi głównie o relacje JST i nowej spółki „Wody Polskie”.
• Ich zdaniem wprowadzenie ustawy w obecnym kształcie to wzrost opłat dla mieszkańców, samorządów i przedsiębiorców.
• Resort przestrzega, że nieuchwalenie prawa wodnego w terminie pociągnie za sobą wielkie koszty dla JST.

Rząd pracuje nad rewolucją w prawie wodnym. Zmian jest bardzo dużo. Przeciętnego Kowalskiego najbardziej zainteresuje z pewnością to, że ustawa znosi zwolnienia dotyczące korzystania z wód przez elektrownie i elektrociepłownie. Zdaniem resortu środowiska podwyżki nie będą wyższe niż 30 zł w skali roku.

Z punktu widzenia samorządów istotne będzie powołanie specjalnej spółki - Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”. Zastąpi ona krajowe i regionalne zarządy gospodarki wodnej, będzie pobierać opłaty, wydawać pozwolenia, odpowiadać za budowę wałów przeciwpowodziowych, regulację rzek czy budowę dróg wodnych.

„Wody Polskie” zabiorą samorządom sprawy dotyczące pozwoleń wodno-prawnych. Rocznie samorządy wydają ok. 28 tys. takich decyzji, co daje roczny przychód w wysokości ponad 6 mln zł tylko z opłaty skarbowej. O taką prawdopodobnie sumę spadną wpływy do samorządowych budżetów.

Czytaj też: Lider PSL: Wkrótce czeka nas ogromna podwyżka cen wody, opłat za ścieki, podwyżka cen leków i cen prądu

Spór o „Wody Polskie”

Projekt zmian w prawie wodnym nie podoba się samorządowcom. Swoje wątpliwości wyrazili w trakcie kwietniowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W opinii eksperta Związku Powiatów Polskich Grzegorza Kubalskiego, dokument jest antysamorządowy.

- Mamy do czynienia z sytuacją, w której zarówno określone kompetencje, jak i określone dochody zostają zabrane samorządom na rzecz konkretnego, nowo tworzonego podmiotu o charakterze rządowym - zaznacza Kubalski.

Jak wyjaśnia Kubalski chodzi przede wszystkim o kwestie składania przez „Wody Polskie” sprawozdania jednostkom samorządu terytorialnego z zakresu ich działania na obszarze JST czy kwestie związane z rekompensatą jednostkom samorządowym opłat, które będą ponosiły na rzecz „Wód Polskich”.

Jego zdaniem oznacza to, że mamy do czynienia w ramach tego projektu ze zmianą aksjologii, która obowiązywała przez ostatnie 25 lat, w ramach której samorząd terytorialny i zarządzanie oparte o kryterium terytorialne było podstawą.

- Wracamy do funkcjonowania w systemie resortowym, gdzie określone, być może nawet ważne z punktu widzenia państwa obszary, są poddawane wyłącznej kontroli rządu. Z tego typu filozofią myślenia się nie zgadzamy - dodaje.

Zobacz: Przez szum informacyjny partie umiejętnie grają Polakom na nosie

Duże koszty nieuchwalenia prawa wodnego

Jak wyjaśnia Mariusz Gajda, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, Ramowa Dyrektywa Wodna nakłada zarządzanie w układzie zlewniowym, czyli w układzie hydrograficznym. Podobnie jak jest to rozwiązane w większości krajów europejskich.

- Rzeki nie znają granic administracyjnych. Nawet jeśli uchwalimy ustawę, to ani woda nie popłynie pod górę, ani rzeki nie zmienią swojego biegu. Propozycja zespolenia administracji w zakresie zarządzania gospodarką wodną z administracją powiatową jest niemożliwa w związku z tym do spełnienia. Do tej pory samorządy, w szczególności powiaty i marszałkowie województw, wydawały pozwolenia wodnoprawne, ale to były zadania z zakresu administracji rządowej, a nie samorządowej. Po zmianie prawa to strona rządowa weźmie na siebie koszty związane z wydawaniem tych pozwoleń, także koszty pracowników - uważa Gajda.

I dodaje. - Będziemy mieli dochody, ale i bierzemy na siebie pełną odpowiedzialność. Dlatego samorządy nie stracą, a będą miały wręcz pewne oszczędności. Opłaty rzeczywiście będą, ale takie jak w innych krajach. 

Wiceminister środowiska Mariusz Gajda (fot.mos.gov.pl)

Wiceminister Gajda zwraca ponadto uwagę na to, że poprzedni projekt prawa wodnego nakładał na samorządy odpowiedzialność za ochronę przed powodzią. W bieżącym projekcie ochrona przed powodzią przechodzi na stronę rządową.

Dodaje, że gospodarka wodna będzie się odbywać w pełnej konsultacji z samorządami, m.in. poprzez rady konsultacyjne.

Nieuchwalenie prawa wodnego będzie skutkowało daleko idącymi kosztami zwrotów pieniędzy europejskich, m.in. za budowę oczyszczalni ścieków, systemów kanalizacyjnych. - Może to obciążyć samorządy kwotami wielomilionowymi - wyjaśnia Gajda.

Czytaj: Minister Gróbarczyk zawarł porozumienie z rybakami w Jastarni na Helu

Wyższe opłaty dla mieszkańców, samorządów i przedsiębiorców

Z argumentacją wiceministra Gajdy nie zgadza się Marek Wójcik, ekspert Związku Miast Polskich. Podkreślił, że wprowadzenie tej ustawy znacząco obciąży budżety samorządowe. - Trzeba to głośno i uczciwie powiedzieć. Wprowadzenie ustawy w obecnym kształcie spowoduje podniesienie opłat w stosunku do mieszkańców, samorządów i przedsiębiorców - podkreśla Marek Wójcik.

W przypadku samorządów chodzi o wody opadowe, które związane są z drogami publicznymi czy kanalizacją wodną. Ważną dla JST sprawą jest też zatrudnienie pracowników, którzy do tej pory w samorządach realizowali zadania związane z gospodarką wodną  przez nową instytucję rządową.

- Jeżeli tak się nie stanie, to my będziemy ponosić koszty odpraw, wypowiedzeń etc. - wyjaśnia Wójcik.

Wójcik jest także zdania, że po raz pierwszy od 1989 roku mamy do czynienie z powrotem do centralizacji. Samorządy są pozbawiane zadań i kompetencji, nawet jeżeli były one realizowane w formule zadań zleconych. Widać to także na przykładzie projektu nowego prawa wodnego.

PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU

Nie przegap najważniejszych wiadomościObserwuj nas w Google News