MZ chce uregulować stosowanie monitoringu w szpitalach psychiatrycznych

• Ministerstwo zdrowia planuje ustawowo uregulować sprawy dotyczące monitorowania pomieszczeń, w których stosowany jest przymus bezpośredni w formie izolacji.
• Pomieszczenie będzie wyposażone w monitoring umożliwiający stały nadzór nad pacjentem oraz kontrolę wykonania czynności związanych z tym środkiem przymusu bezpośredniego.
• Zapis z monitoringu będzie podlegał ochronie określonej przepisami o ochronie danych osobowych.

Rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar w styczniowym piśmie do ministra Konstantego Radziwiłła zwracał uwagę na potrzebę ustawowego uregulowania stosowania monitoringu wizyjnego w szpitalach psychiatrycznych.

Wskazywał, że z analizy dokonanej przez przedstawicieli Krajowego Mechanizmu Prewencji wynika, iż obowiązujące regulacje dotyczące tej kwestii budzą poważne zastrzeżenia co do zgodności z konstytucją, Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych.

"Obowiązek poszanowania prawa do prywatności wymaga wprowadzenia szczegółowych regulacji dotyczących: przekazywania, odtwarzania i utrwalania obrazu lub dźwięku z monitoringu, praw osób monitorowanych oraz zasad wykorzystania tych danych. Tylko wtedy, kiedy spełnione zostaną powyższe warunki, podmioty stosujące monitoring będą upoważnione do ingerencji w sferę prywatności człowieka i ustawowo chronionych danych osobowych" - przekonywał RPO.

W odpowiedzi na wystąpienie Bodnara resort zdrowia, w piśmie podpisanym przez wiceministra Jarosława Pinkasa, zapewnił, że stanowisko rzecznika będzie wzięte pod uwagę przy przygotowywaniu nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

Resort zakłada, że pomieszczenie do izolacji będzie wyposażone w monitoring umożliwiający stały nadzór nad pacjentem oraz kontrolę wykonania czynności związanych z tym środkiem przymusu bezpośredniego.

Zapis z monitoringu będzie podlegał ochronie określonej przepisami o ochronie danych osobowych. Dostęp do urządzeń monitorujących oraz zapisu utrwalonego za ich pomocą będą miały wyłącznie osoby wskazane przez kierownika ośrodka psychiatrycznego.

Zapis z monitoringu miałby być przechowywany przez pół roku, a następnie usuwany w sposób uniemożliwiający jego odzyskanie. Z czynności usunięcia zapisu będzie sporządzany protokół.

W piśmie z 23 lutego br. również rzecznik praw pacjenta Krystyna Barbara Kozłowska zwracała uwagę ministra zdrowia na potrzebę ustawowego uregulowania monitoringu w szpitalach psychiatrycznych.

Kozłowska przypomniała, że w 2014 r. występowała do resortu zdrowia m.in. w sprawie braku izolatek odpowiednio wyposażonych w monitoring w szpitalach psychiatrycznych. Od początku 2014 r. obowiązuje bowiem rozporządzenie, zgodnie z którym pomieszczenia przeznaczone do izolacji powinny być wyposażone w monitoring. Przepisy te regulują także zagadnienia związane z dostępem do urządzeń i zapisu z monitoringu oraz sposób jego przechowywania i usuwania.

Dwa tygodnie po wejściu w życie tych przepisów oraz we wrześniu 2014 r. rzecznicy praw pacjenta szpitala psychiatrycznego (są oni pracownikami biura rzecznika praw pacjenta) sprawdzali, w jaki sposób te przepisy są realizowane w 74 szpitalach psychiatrycznych. Okazało się wówczas, że aż w 63 placówkach nie wyodrębniono lub nie dostosowano tych pomieszczeń. Dyrektorzy szpitali przekonywali, że powodem braku izolatek/separatek są m.in. związane z tym koszty.

Kozłowska wskazywała, że m.in. z powodu powszechnie stosowanej praktyki unieruchamiania pacjentów w salach wieloosobowych, również bez ich odizolowania, należy zobowiązać kierowników szpitali do wyodrębnienia pomieszczeń do izolacji spełniających wymogi określone w przepisach.

"Obligatoryjne posiadanie pomieszczenia do realizowania środka przymusu bezpośredniego w formie izolacji i wykorzystywanie go także do stosowania unieruchomienia w ocenie rzecznika przyczyniłoby się do zminimalizowania stosowania praktyk naruszających prawo pacjenta do godności i intymności" - czytamy w piśmie Kozłowskiej.