Gawin: "Rzeź Woli" nie jest określeniem adekwatnym

Gawin: "Rzeź Woli" nie jest określeniem adekwatnym
Wiceminister kultury Magdalena Gawin (fot. mkidn)

Termin "rzeź Woli" sugeruje, że było to działanie o charakterze spontanicznym; tak nie było - Niemcy wykonywali jasno sformułowany rozkaz, polegający na zabijaniu wszystkich mieszkańców Woli - mówiła wiceminister kultury Magdalena Gawin w czasie konferencji "Wola 1944".

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Magdalena Gawin przypomniała, że od końca lat czterdziestych ub. wieku w Polsce działała Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich, która zebrała tysiące świadectw od obywateli polskich - ofiar nazistowskich zbrodni.

"Pewnych kwestii nie można było przedyskutować. Polska, w tym okresie od 1944 do 1989 r., była w znacznym stopniu odcięta od Zachodu, odcięta od myśli, odcięta od pewnych idei" - mówiła Gawin.

Ten brak wolności odciskał się nie tylko na politycznych kwestiach, ale też na całości życia społecznego i intelektualnego - przekonywała. Podobnie było w przypadku analizy powstania warszawskiego, w tym tzw. rzezi Woli.

"Do tej pory używaliśmy takiego terminu, ja też tak się wychowałam i uczyłam z książek, że to była rzeź na Woli. Termin +rzeź Woli+ sugeruje, że mieliśmy do czynienia z działaniem o charakterze spontanicznym" - mówiła Gawin. "Jednak przy bliższej analizie ta sprawa nie wygląda na spontaniczne zachowanie wojsk niemieckich (...), ale wypełnienie bardzo jasno sformułowanego rozkazu, który polegał na tym, że wojska niemieckie miały zabić wszystkich mężczyzn, kobiety, dzieci" - mówiła.

Czytaj też: Muzeum Historii Polski z projektem stałej siedziby

W jej ocenie było to na tyle ważne i istotne wydarzenie, że warto je przemyśleć niezależnie od kolejnych wydarzeń, które miały miejsce w czasie powstania warszawskiego - stąd pomysł na dwudniową międzynarodową konferencję "Wola 1944. Nierozliczona zbrodnia, a pojęcie ludobójstwa", która potrwa do środy w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.

Gawin zwróciła uwagę, że kluczowe będzie przedstawienie w czasie obrad analiz prawnych na temat rzezi Woli i ustalenie w jakich kategoriach prawnych należy to wydarzenie ująć: zbrodni wojennej, zbrodni przeciw ludzkości czy może ludobójstwa. "Nie znamy z góry tej odpowiedzi" - zaznaczyła Gawin.

"Po raz pierwszy te wydarzenia, które historycznie mamy mniej lub lepiej opracowane, będziemy rozpatrywać (...) z interdyscyplinarnej perspektywy, a przede wszystkim z prawnego punktu widzenia. Udało się nam zaprosić kilku wybitnych ekspertów prawa międzynarodowego, praw człowieka, międzynarodowych konfliktów zbrojnych" - powiedział Tomasz Stefanek z Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego. Instytucja jest organizatorem konferencji.

Zaproszenie do zabrania głosu podczas spotkania przyjęli wybitni prawnicy i historycy m.in.: prof. Yoram Dinstein, dr Patrycja Grzebyk, prof. Kevin Jon Heller, prof. Hanna Kuczyńska, prof. Piotr Madajczyk, dr Philipp Marti, dr Elżbieta Mikos-Skuza i prof. William A. Schabas.

"Dotychczas o tym wszystkim, co się zdarzyło na Woli mówiono raczej w kontekście całej akcji pacyfikacji powstania warszawskiego. Zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że doszło tam do bardzo wielu zbrodni, natomiast prawny punkt widzenia nie był brany pod uwagę" - powiedział Stefanek.

Przypomniał, że do tej pory niemieccy zbrodniarze odpowiedzialni za zbrodnię w większości nie zostali ukarani. Po wojnie Gruppenführer SS Heinz Reinefarth - jeden z katów Woli - nie tylko uniknął w Niemczech kary, lecz pełnił także funkcje publiczne. Został burmistrzem miasta Westerland na wyspie Sylt i deputowanym do parlamentu krajowego landu Szlezwik-Holsztyn.

 

×

KOMENTARZE (0)

Do artykułu: Gawin: "Rzeź Woli" nie jest określeniem adekwatnym

NEWSLETTER

Zamów newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.

Polityka prywatności portali Grupy PTWP

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!