Urodzony w 1945 r. 

Ekonomista, działacz opozycji w czasie PRL, minister w kilku rządach, poseł na Sejm I i III kadencji, od 2002 do 2010 roku prezydent Łodzi. Ukończył studia na Wydziale Handlu Zagranicznego SGPiS w Warszawie. Doktoryzował się następnie na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. W latach 1968-1981 i od 1989 roku pracował naukowo na UŁ.

W latach 1980-1981 był członkiem MKS NSZZ "Solidarność" Regionu Ziemia Łódzka, później wiceprzewodniczącym zarządu regionu oraz członkiem Komisji Krajowej związku. Został aresztowany w dniu wprowadzenia stanu wojennego i skazany na karę 6 lat pozbawienia wolności za zorganizowanie akcji protestacyjnej przeciwko stanowi wojennemu. Był wtedy objęty opieką Amnesty International jako "więzień sumienia".

W 1984 roku zwolniono go na mocy amnestii, zaangażował się w kierowanie tajnym Ośrodkiem Badań Społeczno-Zawodowych "Solidarności" w Łodzi. W latach 1977-1978 i 1990-1991 był stypendystą w Instytucie Badań Problemów Ubóstwa na amerykańskim Uniwersytecie Wisconsin.

W latach 1991-1993 sprawował mandat posła na Sejm z listy Wyborczej Akcji Katolickiej, zasiadał w klubie parlamentarnym Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. Pełnił funkcję ministra pracy i polityki socjalnej w rządzie Jana Olszewskiego oraz ministra – szefa Centralnego Urzędu Planowania w rządzie Hanny Suchockiej. Od 1997 do 2001 ponownie zasiadał w Sejmie (z ramienia Akcji Wyborczej Solidarność). W rządzie Jerzego Buzka był kierownikiem Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, a od 2000 roku ministrem rozwoju regionalnego i budownictwa. W 2001 nie uzyskał ponownie mandatu posła.

W latach 1991-1993 był wiceprezesem zarządu głównego ZChN, funkcję tę pełnił ponownie od 2000. Od 2002 do 2006 roku zajmował stanowisko prezesa tej partii. W 2003 roku utworzył nową organizację polityczną pod nazwą Chrześcijański Ruch Samorządowy.

W 2002 roku w wyborach samorządowych z listy Łódzkiego Porozumienia Obywatelskiego z powodzeniem ubiegał się o urząd prezydenta Łodzi. W 2004 roku współorganizował obchody 60. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Ghetto, w ramach których odsłonięto pomnik na stacji kolejowej Radegast. W trakcie sprawowania funkcji prezydenta w czerwcu 2005 roku ogłosił, że lekarze wykryli u niego nowotwór jelita grubego. W trakcie kadencji odmówił wyrażenia zgody na organizację Parady Wolności (tzw. Techno Parady) na ulicach miasta. W wyborach samorządowych w 2006 roku jako kandydat komitetu wyborczego PiS w II turze pokonał kandydata PO Krzysztofa Kwiatkowskiego, uzyskując stanowisko prezydenta miasta na drugą kadencję.

W 2009 roku zebrano około 85 tys. podpisów pod wnioskiem o przeprowadzenie referendum odwoławczego, które odbyło się 17 stycznia 2010. Frekwencja wyniosła 22,2%, wobec czego wyniki głosowania były wiążące. Według oficjalnych rezultatów ponad 95% głosujących opowiedziało się za przedterminowym odwołaniem Jerzego Kropiwnickiego z urzędu prezydenta miasta. Urząd przestał pełnić 22 stycznia 2010 roku, tj. z dniem ogłoszenia wyników referendum w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego.

We wrześniu 2010 roku został doradcą prezesa Narodowego Banku Polskiego, Marka Belki.