Magdalena Gawin: Ochrona zabytków musi być większa. Mamy wiele do zrobienia

Wiceminister kultury, Generalny Konserwator Zabytków Magdalena Gawin mówi o zmianach prawnych mających służyć ochronie zabytków. Wyjaśnia też, jak funkcjonować będzie Narodowy Funduszu Ochrony Zabytków - pierwsze pozabudżetowe źródło ich finansowania.

9 września weszła w życie nowelizacja ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (część przepisów, np. o administracyjnych karach pieniężnych, wejdzie 1 stycznia 2018 r.) Jakie zmiany wprowadza?

- W skrócie, wzmocnimy bardzo słabą dotąd pozycję Generalnego Konserwatora Zabytków.

Wcześniej wyrażał on tylko zgodę na powołanie wojewódzkich konserwatorów zabytków, kandydaci byli dobierani przez wojewodów. Teraz Generalny Konserwator Zabytków - na przykład po negatywnej kontroli NIK - występuje z wnioskiem o odwołanie konserwatora, a wojewoda musi go odwołać.

Generalny konserwator wyposażony został w narzędzia prowadzenia spójnej polityki konserwatorskiej. Wcześniej wydawał okólniki, które nie miały mocy wiążącej, obecnie będzie wydawał wytyczne dla wojewódzkich konserwatorów. Podobnie zmieniliśmy też mechanizm powoływania kierowników delegatur.

Czy nie obawia się pani zarzutów, że po nowelizacji ustawy Generalny Konserwator Zabytków będzie miał w swoich rękach całą władzę i nie będzie sposobu, żeby kontrolować jego decyzje?

- Przeciwnie. Wszyscy ludzie, którym leży na sercu dobro zabytków, dostrzegą zalety tej ustawy. Wiele osób było zmęczonych bezkarnością, z jaką świadomie niszczy się dziedzictwo.

Nowelizacja przechodziła przez wszystkie możliwe uzgodnienia: społeczne, w ministerstwach sprawiedliwości, środowiska, rozwoju, finansów i innych. Przeszła przez komisje sejmowe i senackie, kolejne czytania w sejmie i senacie. To był ogrom pracy; nowelizacja poważnie ingerowała w dotychczasowy system. W trakcie prac legislacyjnych wszystkie kluby poselskie - od PiS, przez PO, Kukiz'15, Nowoczesnej - zagłosowały za jej przyjęciem. Posłowie rozumieją, że nie robimy tego dla siebie.

Dziedzictwo jest dla wszystkich i na zawsze. Warto to wziąć pod uwagę. Wszystkie moje decyzje, w drodze postępowania administracyjnego, mogą być zaskarżone do sądów administracyjnych i ostatecznie to sędzia orzeka, czy decyzja była zgodna z prawem, czy nie. Wprowadzamy też pozytywną zmianę dla właścicieli zabytków...

Więcej czytaj tutaj